AIFI - “De kracht zit niet alleen in techniek, maar in wat je eromheen regelt”

De rol van AI

De inzet van AI in de zorg is al langer in beeld als mogelijke oplossing voor toenemende druk. Dat benadrukt ook Smits. “AI is natuurlijk de heilige graal in de zorg. Iedereen kijkt naar AI, ook hoe dat de zorg gaat helpen. En zo werd het project AIFI ook een ingestoken. AI; daar liggen al ge­woon moge­lijk­heden”. Dat geldt ook zeker voor de radio­logie, waar de werkdruk al jaren stijgt. “Het is voor radiologen niet meer te behappen om alles zelf te doen”. AI zou daarin een mogelijke oplossing bieden. Binnen AIFI wordt daarom onderzocht of AI die werkdruk kan verlichten, zonder in te leveren op kwaliteit of veiligheid.

Maar op het moment dat je AI wilt implementeren, komen er ook organisatorische vraagstukken bij kijken. “In een ziekenhuis benader je vraagstukken vooral vanuit de dagelijkse praktijk, maar bij een project komen er ineens heel andere vraag­stuk­ken bij kijken”, legt Smits uit. Denk hierbij aan juridische verantwoordelijkheden, governance en schaalbaarheid; onderdelen waar AIFI bij ondersteunt. “Dat zijn allemaal vraag­stukken waar je de ziekenhuizen zoveel mogelijk in wilt ontlasten. Ik vind het mooi dat je die moeilijke vraagstukken weg probeert te halen bij het ziekenhuis”.

Bouwen op bestaande technologie

Bij de start van het project AIFI is gekozen om aan te haken op de techniek van een bestaande infra­structuur: het Twiin Portaal. Dat portaal maakt veilige uitwisseling van radiologische beeld­vorming tussen ziekenhuizen mogelijk door beelden van ziekenhuis naar ziekenhuis te ver­sturen; een tech­nologie die al is bewezen in de zorgpraktijk.

Tim Smits is inmiddels al ruim zes jaar actief binnen VZVZ en werkt als product­verantwoord­elijke voor het Twiin Portaal. Binnen het project AIFI wordt deze techniek wel anders ingezet: “Je stuurt nu beelden van ziekenhuis A naar een AI-algoritme en ontvangt een resultaat terug, in plaats dat je de beelden van ziekenhuis A naar ziekenhuis B stuurt,” licht hij toe. Dat maakte het mogelijk om AI zonder veel extra technische stappen in te passen in de bestaande zorg­proces­sen: “We konden daarvoor de techniek van een bestaande infrastructuur goed toepassen om AI laagdrempelig te beproeven,” legt Smits uit.

De grote uitdagingen: inkoop en juridische verantwoordelijkheden

Waar het gereed maken van de techniek voorspoedig verliep, bleek het juridische deel een stuk ingewikkelder, aangezien het hier ook om het vastleggen van afspraken en verantwoord­elijkheden ging. “Dat is echt een moeilijk vraagstuk in dit traject. Wie wordt opdracht­gever? Welke rol heeft VZVZ? Hoe betrek je de ziekenhuizen voldoende bij het inkoop- en contracteringsproces?”, vertelt Tim Smits. Eerder hoopte het project­team voort te kunnen bouwen op bestaan­de contractmodellen. “Dat was juridisch niet toereikend. Daar zaten te veel risico’s in”.
Het uiteindelijke doel? Zorgen dat alles tot in de puntjes geregeld is: “Je wilt als VZVZ zorgen dat de keten van uitwisseling, van ziekenhuis tot AI en weer terug, betrouwbaar en veilig is”, legt Smits uit. Dat vraagt om zorgvuldigheid, omdat er veel verschillende belangen spelen. Van zieken­huizen tot leveranciers en juridische experts: iedereen kijkt vanuit hun eigen expertise naar de vraagstukken. Het juridische deel vroeg daarmee om intensief overleg, afstemming en maatwerk, zodat iedereen kan vertrouwen op de gemaakte af­spraken en de techniek veilig kan landen in de praktijk.

De resultaten

De eerste fase van het project AIFI is inmiddels afgerond. Deze fase heeft laten zien dat een landelijke AI-infrastructuur voor radiologie tech­nisch en organisatorisch haalbaar is én ge­waardeerd wordt door deelnemende zieken­huizen. De op­ge­dane inzichten vormen nu de basis voor de volgende stap: het uitwerken hoe een vervolg op AIFI in­gevuld kan worden.
Over AIFI is Smits ook enthousiast: “AIFI heeft aan­getoond dat met het centraal aanbieden van AI in de zorg, zowel technisch als organisatorisch, de ziekenhuizen ontlast worden en de adoptie van AI kan worden versterkt. Het blijft wel een haalbaarheidsstudie. We zijn nu aan het onderzoeken of en hoe een vervolg op AIFI ingevuld kan worden. Eind dit jaar wordt dit getoetst bij de opdracht­gevers en wordt er besloten over het vervolg”.